અનુગાંધી યુગના કવિઓ પર રવીન્દ્રનાથનો પ્રભાવ

Abstract

સાહિત્યનો સંસ્કૃતિ સાથેનો સંબંધ પ્રગાઢ છે. ગુજરાતી સાહિત્ય વાસ્તવમાં ભારતીય સાહિત્યનો એક છે. આગવો આર્વિભાવ છે. ભારતીય સાહિત્યનો ભારતીય સંસ્કૃતિ સાથે જેવો ગાઢ સંબંધ છે તેવો ગુજરાતી સાહિત્યનો પણ છે. મધ્યકાલીન અને અર્વાચીન ગુજરાતી સાહિત્ય પર દષ્ટિપાત કરતાં આ સંબંધનું સ્વરૂપ સ્પષ્ટ થશે.

ગાંધીયુગ અને અનુગાંધીયુગ અર્વાચીન ગુજરાતી સાહિત્યનો મહત્ત્વનો કાલખંડ છે. આ બંને યુગનું ગુજરાતી સાહિત્ય સમૃદ્ધ અને સત્ત્વવંતું છે. સંસ્કૃતિ વિવશ સંદર્ભે આ બંને યુગોનો વિચાર કરીએ તો ભારતીય સંસ્કૃતિના ત્રણ યુગ પુરુષોના પ્રભાવનો વિચાર કરવો પડે. સમય સંદર્ભે વિચારીએ તો સન – અને કવિવર રવીન્દ્રનાથ ટાગોરનો. ગજાના ગાંધીયુગ અને અનુગાંધી યુગના ગુજરાતી રવીન્દ્રપ્રભાવ પૂરતો સીમિત રાખ્યો છે.