પુરાણોમાં પ્રભાસ ક્ષેત્રનો મહિમા

Abstract

“પ્રાચીન પુરાણકારો ભારતવર્ષનાં દ્વીપો સહિત નવ ભાગ ગણાવે છે. તેમાં નૈઋત્યે આવેલો ભાગ તે સુરાષ્ટ્ર” તેમ વરાહમિહિર અને મુખ્ય પુરનો જણાવે છે. સુરાષ્ટ્રનાં પણ નવ ભાગ. તેમાં સાગર સમીપ આવેલો એક ભાગ તે પ્રભાસ. (૧) પુરાણોમાં પ્રભાસ ને આનર્તસાર – [આનર્ત દેશનાં સારરૂપ] કહે છે. ઘણાં વિદ્યાનો ઉતર ગુજરાતનાં ભાગ ને “આનર્ત” અને દ્વીપકલ્પનાં ભાગને “સુરાષ્ટ્ર” કહેવાનું યોગ્ય માને છે. જે ભૂમિમાં શ્રી ક્રુષ્ણને પણ શરીર ત્યજી દવું ઉત્ક્રુષ્ટ લાગેલું તેવી ભૂમી પ્રભાસ પ્રાચીન સમયથી ઐતિહાસીક, ધાર્મિક, સાંસ્કૃતિક એમ અનેક દ્રષ્ટિકોણથ મહત્વનું સ્થાન ધરાવે છે.