ગુજરાત રાજ્યના વિવિધ પ્રદેશોમાં વસ્તીનાં જુદાં જુદાં પાસાઓનો વિશ્લેષણાત્મક અભ્યાસ

Abstract

વસ્તીએ અર્થશાસ્ત્રની ભાષામાં ઉત્પાદનનું એક મહત્વનું સાધન છે. પ્રશિષ્ટ અર્થશાસ્ત્રીઓના મંતવ્ય પ્રમાણે શ્રમ એક જ એવું ઉત્પાદનનું સાધન છે . જે નવી વસ્તુઓનું ઉત્પાદન કરી શકે છે. જ્યારે અન્ય ઉત્પાદનના સાધનો માત્ર તેનું હસ્તાંતરણ કરે છે. અર્થાત અર્થશાસ્ત્રમાં શ્રમનું ખુબ મહત્વ રહેલું છે. પરંતુ વસ્તી ઉત્પાદનમાં ઉપયોગી થાય તો તે આર્થિક વિકાસમાં વધારો કરી શકાય છે. પરંતુ અતિ વસ્તી એ અર્થતંત્રને નુકસાન પહોંચાડે છે. તેમજ તેની સાથે સાથે અનેક બીજી સમસ્યાઓ પણ ઉત્પન્ન થાય છે . ટૂંકમાં, વસ્તી ઉત્પાદનનું સાધન છે કે આર્થિક વિકાસને અવરોધ ઉભો કરનાર પરિબળ તે આ અંગે અભ્યાસ કરવો ખૂબ જ આવશ્યક છે. વિશ્વની વસ્તી વર્તમાનમાં આઠ અબજના આંકડાને પાર કરી ચૂકી છે. વિશ્વમાં સૌથી વધુ વસ્તી ધરાવનાર દેશ ચીન છે ત્યારબાદ બીજા ક્રમે ભારત દેશ આવે છે. વિશ્વની વસ્તીના કુલ 17.5 ટકા જેટલી વસ્તી ભારતમાં રહે છે જ્યારે વિશ્વની કુલ જમીનના ચાર ટકા જેટલી જમીન ભારત પાસે છે . જેના આધારે કહી શકાય કે, ભૌગોલિક જરૂરીયાતો કરતાં વસ્તીનું પ્રમાણ વધારે છે . જેથી અનેક પ્રકારની સમસ્યાઓ ઉત્પન્ન થાય છે આ સમસ્યાઓનો સામનો ભારતે સતત કરવો પડે છે તેથી સમગ્ર વિશ્વમાં સૌપ્રથમ કુટુંબ નિયોજન કાર્યક્રમનો અમલ ભારત સરકારે કર્યો હતો આમછતાં, પણ આઝાદી સમયે ભારતની કુલ વસ્તી માત્ર 36 કરોડની હતી તે વર્તમાનમાં 121 કરોડ ને પણ પાર કરી ગઈ છે. જે અનેક ગણો વધારો દર્શાવે છે. ઉત્તરપ્રદેશ સૌથી વધારે વસ્તી ઘરાવતું રાજ્ય છે. વસ્તીની દ્રસ્તીયે ગુજરાતનું સ્થાન સમગ્ર ભારતમાં દસમુ છે. જયારે વસ્તીગીચતાની દ્રસ્તીયે ગુજરાત રાજ્યનું સ્થાન 14 મુ છે ગુજરાત રાજ્ય વર્તમાનમાં સમગ્ર ભારતમાં એક મોડેલ રાજ્ય છે.