બી.એડ. ના પ્રશિક્ષણાર્થીઓના ઇન્ટર્નશિપ કાર્યક્રમ અંગેના અભિપ્રાયો: એક અભ્યાસ

Abstract

એકવીસમી સદીની હરણફાળ વિકાસયાત્રામાં સતત પરિવર્તન પામતી અને બદલાતી  પરિસ્થિતિ સાથે કદમ મિલાવવા, શિક્ષણના નૂતન પ્રવાહોની જાણકારી માટે તથા શિક્ષણમાં આવતા નવાચારની સાથે શિક્ષણની ગુણવત્તા સુધારણા માટે શિક્ષણમાં પણ સમયાંતરે પરિવર્તનો થતાં રહે છે. આવો જ એક બદલાવ એટલે બી.એડ. ના અભ્યાસક્રમમાં સમાવિષ્ટ ઇન્ટર્નશિપ કાર્યક્રમ. એન.સી.ટી.ઈ.સૂચિત ભલામણો ૨૦૧૪ અંતર્ગત બી.એડ.ના અભ્યાસક્રમના ભાગરૂપે પ્રશિક્ષણાર્થીઓ અસરકારક શિક્ષણ નિર્માણ પ્રક્રિયામાંથી પસાર થઈ સઘન અધ્યયન - અધ્યાપન અને સહઅભ્યાસિક પ્રવૃત્તિઓના અનુભવો વાસ્તવિક પરિસ્થિતિમાં પ્રાપ્ત કરે તે ઉદ્દેશથી બી.એડ્. માં  ઇન્ટર્નશિપ કાર્યક્રમનું આયોજન કરવામાં આવેલ છે.

ઇન્ટર્નશીપ કાર્યક્રમ દરમિયાન પ્રશિક્ષણાર્થીઓ સેવારત શિક્ષકની જેમ શાળામાં સંપૂર્ણ સમય કાર્યાન્વિત થઈ વૈવિધ્યપૂર્ણ શાળાકીય અનુભવો પ્રાપ્ત કરી, ગુણવત્તાયુક્ત, ઉમદા શિક્ષક બને તે જરૂરી છે. આવા શાળાના પ્રત્યક્ષ અનુભવોનો અને અધ્યયનનો સેતુ સાધી વાસ્તવિક શિક્ષણ જગતમાં અસરકારક શિક્ષક સ્વરૂપે કાર્યરત થાય ત્યારે જ શિક્ષણમાં ગુણવત્તા આવી શકે. આમ સતત પરિવર્તન થઇ રહેલા આજના યુગમાં ભાવિ શિક્ષકો પોતાનાં વ્યાવસાયિક ક્ષેત્રમાં જોડાયા બાદ કુશળતાપૂર્વક અધ્યાપનકાર્ય કરી શકે તે માટે વર્તમાન શિક્ષણ વ્યવસ્થામાં  ઇન્ટર્નશિપ કાર્યક્રમ એ આગવું સ્થાન ધરાવે છે.

આમ ઇન્ટર્નશિપ કાર્યક્રમ સાથે જેઓ ખરેખર જોડાયેલ હતા અને શૈક્ષણિક વર્ષ 2021-22 માં જે પ્રશિક્ષણાર્થીઓએ ઇન્ટર્નશિપ કાર્યક્રમ પૂર્ણ કરેલ હતો, એવા બી.એડ. ના પ્રશિક્ષણાર્થીઓ ઇન્ટર્નશિપ કાર્યક્રમ અંગે શું માને છે તે જાણવા માટે સંશોધકે પ્રસ્તુત સંશોધનકાર્ય હાથ ધર્યું હતું. ઇન્ટર્નશિપ કાર્યક્રમ સાથે જોડાયેલ પ્રશિક્ષણાર્થીઓ પાસેથી માહિતી મેળવવા માટે  મુક્ત જવાબી પ્રશ્નાવલિની રચના કરવામાં આવી હતી. નિદર્શ પાસેથી મળેલ માહિતી ગુણાત્મક સ્વરૂપમાં હોવાથી માહિતીનું  સામાન્યકરણ  દ્વારા અર્થઘટન અને તારણો તારવવામાં આવ્યાં હતા.